Artrose is een reumatische ziekte. Er zijn veel verschillende vormen van reuma, die onderverdeeld worden in meer dan 100 verschillende ziekten. Reuma kenmerkt zich door pijn en stijfheid in spieren en gewrichten. Dit is bij artrose ook het geval. In dit artikel van Thuis-en-gezond.nl bespreken we de artrose symptomen en welke behandeling geschikt is.
In het kort
- Artrose valt onder de reumatische aandoeningen
- Risicofactoren zijn overgewicht, overbelasting of een ongeval
- Het komt het vaakst bij mensen vanaf 45 jaar voor
Beschrijving artrose
Bij artrose is er sprake van slijtage van het kraakbeen. De aandoening wordt vaak verward met botontkalking, iets dat bij ouderen veel voorkomt. Om deze reden wordt gedacht dat artrose ook bij het ouder worden hoort. Dit is absoluut niet het geval.
Oorzaken artrose (gewrichtsslijtage)
Artrose kent verschillende oorzaken. Mensen met overgewicht krijgen sneller te maken met slijtage van de gewrichten, omdat hier meer gewicht op rust. Ook vetcellen spelen een rol bij het ontwikkelen van artrose.
Sporters lopen eerder kans op het krijgen van deze aandoening. Dit wordt veroorzaakt door overbelasting van de gewrichten in benen, heupen of armen. Topsporters krijgen bijna altijd te maken met artrose. Het gaat dan om sporten met een flinke overbelasting van de gewrichten of snelle draaibewegingen, zoals voetbal.
Toch is dit geen reden om niet te bewegen. Mensen die te weinig bewegen ontwikkelen sneller artrose.
In sommige gevallen is een valpartij de oorzaak. Het gewricht is door de valpartij beschadigd en herstelt niet meer. Het kan ook ontstaan na een knieoperatie of kijkoperatie in het gewricht.
Artrose wordt ook wel aangeduid met slijtage reuma. Dagelijkse overbelasting zorgt voor een snellere slijtage van het kraakbeen. Dit wordt gezien bij mensen die zwaar lichamelijk werk verrichten of een verkeerde houding aannemen. Hierdoor ontstaat er teveel druk op de gewrichten.
Verschil met reumatoïde artritis
Daarnaast is er nog reumatoïde artritis. Hierbij gaat het om een auto-immuunziekte. Het eigen afweersysteem keert zich tegen de gezonde lichaamscellen. Er ontstaat een ontsteking zonder dat het wordt veroorzaakt door een virus of bacterie.
Cijfers: hoe vaak komt deze aandoening voor?
Deze aandoening ontstaat het vaakst in de heup, de knie of de duim. Gemiddeld heeft 12,5% van de mensen ouder dan 45 jaar artrose. Bij 65-plussers komt het bij 17,2% van de mensen voor. Opvallend is dat artrose twee keer zo vaak bij vrouwen dan bij mannen voorkomt. Gemiddeld genomen heeft 4% van alle Nederlanders last van deze reumatische aandoening.
Wat er precies gebeurt
Bij deze vorm van reuma wordt de kraakbeenbekleding van de gewrichten zachter en dunner. Uiteindelijk zal deze bekleding afbrokkelen. Door de afwezigheid van het kraakbeen ontstaat er bot op bot contact. Dit heeft een ontsteking als gevolg, met de typische klachten die hierbij horen.
Bij de ontsteking komen bepaalde stoffen vrij. Deze stoffen kunnen via de bloedcirculatie in andere gewrichten ontstekingen veroorzaken. Zo kan artrose zich verder uitbreiden, maar dit hoeft natuurlijk niet. Vaak blijft artrose maar tot één gewricht beperkt.
In de meeste gevallen komt artrose dus in één gewricht voor, vaak de knie of de heup. Bij reumatoïde artritis ontstaan er overal in het lichaam ontstekingen, waardoor het kraakbeen beschadigt.
Artrose symptomen en klachten
Wat zijn de symptomen van artrose? In het begin zijn de symptomen nog niet direct herkenbaar. Bij een valpartij of na een operatie is het logisch dat het gewricht pijn doet. Na een periode lijkt de pijn over te zijn. Wanneer de pijn later toch weer terugkeert, is de kans groot dat er sprake is van artrose.
De klachten zijn bijna allemaal hetzelfde. Artrose kenmerkt zich door de volgende symptomen:
- Ochtendstijfheid in de gewrichten
- Zwelling van het gewricht (artrose knobbels aan de handen)
- Pijn in het gewricht
- De klachten verergeren na rust
- De klachten verminderen na een periode van bewegen
Diagnose
Bij bovenstaande klachten zal de huisarts deze vaak herkennen. De huisarts voert een onderzoek van het gewricht uit. Artrose is niet altijd aantoonbaar op een röntgenfoto. In andere gevallen wordt er artrose gevonden terwijl er geen sprake is van klachten. Soms spreekt de huisarts over slijtage terwijl hij reuma bedoelt.
Van alle vormen van reuma komen artrose, weke delen reuma en ontstekingsreuma het vaakst voor.
Artrose behandeling en herstel
Van artrose is bekend dat het onomkeerbaar is. Dit betekent dat de slijtage niet herstelt of geneest. Het is belangrijk om verdere slijtage te vertragen. Dit kan door op een aantal belangrijke zaken te letten. Dit zijn het lichaamsgewicht, beweging en belasting van de gewrichten.
Bij overgewicht helpt het om af te vallen. Hierdoor vermindert de druk op het gewricht. Daarnaast heeft vetweefsel een negatief effect op de stofwisseling.
Bepaalde voedingsmiddelen beschikken over ontstekingsremmende eigenschappen. Omega 3 is terug te vinden in vette vissoorten en schaaldieren. Het is uiteraard ook mogelijk om Omega 3 capsules in te nemen.
Spinazie, postelein en vlees bevat goede vetzuren. Biologisch vlees heeft hierbij de voorkeur.
Overige voedingsmiddelen die een ontstekingsremmende of beschermende werking hebben zijn broccoli, groene kool, zwarte bessen, knoflook, pompoen en uien. Verse gember wordt gebruikt tegen gewrichtspijn.
Omega 6 vetzuren zijn goed voor hart- en bloedvaten maar minder gunstig voor de gewrichten. Omega 6 is terug te vinden in margarine, zonnebloemolie, granen en noten en zaden. Ook soja producten bevatten omega 6 vetzuren.
Het effect van glucosamine en chondrotitine
Wist je dat veel mensen met artrose dagelijks een combinatie van glucosaminesulfaat en chondroïtine innemen? Glucosamine is een lichaamseigen stof die uit glucose en glutamine gevormd wordt. Het ondersteunt de opbouw van het kraakbeen. Chondroïtine sulfaat is een stof die van nature in kraakbeen voorkomt.
Deze producten kennen het proces van artrose vertragen of pijnklachten verminderen. Vooral bij mensen met beginnende of milde artrose schijnt het erg goed te werken. Bij vergevorderde artrose is er geen tot een minimaal effect.
Behandeling met medicijnen
Er is geen geneesmiddel dat artrose geneest. Met behulp van medicijnen kan pijn en stijfheid verminderen. Ook is het mogelijk om hiermee de ontsteking af te remmen. Er is een keuze tussen eenvoudige pijnstillers en ontstekingsremmende pijnstillers.
Daarnaast zijn er de klassieke reumaremmers, die gewrichtsontstekingen onderdrukken. Deze reumaremmers werken niet bij iedereen goed, sommigen krijgen last van bijwerkingen. Biologische reumaremmers werken net even wat anders. Deze medicijnen richten zich op ontstekingseiwitten of afweercellen. Hierdoor komt de ontstekingsreactie tot rust.
Bij ernstige pijnklachten helpt alleen een operatie nog. Tijdens de operatie wordt het aangetaste gewricht vastgezet of vervangen door een kunstgewricht. Deze operatie vindt het vaakst plaats aan de knie en heup, elleboog, schouder of voet.
Krakend geluid in de knie, is dat artrose?
Een van de klachten bij artrose in de knie is een krakend of knappend geluid. Een krakende knie kan het gevolg zijn van artrose. Toch hoeft dit niet het geval te zijn. Ruim 99% van alle knieën maken regelmatig een krakend geluid tijdens het buigen of strekken van de knie.
Belangrijk is om te kijken naar bijkomende klachten als pijn en stijfheid. In dit geval is er een grotere kans op artrose. Andere oorzaken voor een krakende knie zijn verkorte spieren, minder gewrichtsvloeistof of hypermobiliteit.